Kişi Güvenlik Belgesi Nedir? KGB Nedir? KGB Sorgulama

Kişi güvenlik belgesi nedir? Kişi güvenlik belgesi nasıl alınır? sorularınıza yanıtlar verdiğimiz içeriğimizle sizlerleyiz. Kişi güvenlik belgesi, Savunma Sanayi Güvenliği Kanunu çerçevesinde özel olarak düzenlenmiş olan, savunma sanayi alanında çalışan personel hakkında, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılarak olumlu sonuçlanması neticesinde verilen özel nitelikli belgedir. Bu yazımızda, kişi güvenlik belgesi hakkında tarafınıza bilgiler hazırladık.

Kişi Güvenlik Belgesi Nedir? KGB Nedir? KGB Ne Demek?

Kişi güvenlik belgesi nedir? KGB Nedir? KGB ne demek? KGB açılımı kişi güvenlik belgesidir. 5202 sayılı Savunma Sanayii Güvenliği Kanunu uyarınca düzenlenmekte olup; personelin görevi gereği bilmesi gereken gizlilik dereceli bilgi, belge, proje veya malzemeye erişebilmesini veya bunların bulunduğu Kontrollü Oda, Kontrollü Bölge ve diğer gizlilik dereceli yer ve tesislere giriş izni sağlayan belgedir.

Savunma sanayiine ait gizlilik dereceli her türlü anlaşma ile bilgi, belge, proje, malzeme veya hizmetlerin alımını, satımını, üretimini, araştırma ve geliştirmesini, muhafazasını ve depolanmasını yapacak veya yaptıracak bütün kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler ve bunların faaliyet gösterecekleri tesisler ile 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’na göre kurulan tesislerde çalışacak personelin kuruluş ve proje güvenliğini sağlamak amacıyla, kişi güvenlik belgesi sahibi olması gerekmektedir.

ASELSAN, TAI – TUSAŞ (Türk Havacılık Uzay Sanayii), TEI (TUSAŞ Motor Sanayii), ROKETSAN, HAVELSAN, BAYKAR, MKE (Makine ve Kimya Endüstrisi) ASPİLSAN, AYESAŞ, FNSS gibi savunma sanayii kuruluşlarında çalışacak veya çalışmakta olan personel hakkında bu belge düzenlenir.

Yukarıda sayılan başlıca büyük firmaların yanı sıra aşağıda sayılan firmaların savunma sanayii alanında faaliyet gösteren birimleri için de kişi güvenlik belgesi alınması gerekmektedir.

Alp Havacılık, Arketel, Asis Guard Savunma, Bites, BMC, BOTAŞ, DEARSAN, Girsan, İşbir Elektrik Sanayi, Kaskaş Kalıpçılık Sert Krom Sanayi, Kale Aero, Profen, Meteksan Savunma, Milsoft, Milsys, Netaş, Nurol, Otokar, Savronik, SDT Uzay ve Savunma, SMT Savunma, Tapasan, Tüpraş, Sarsılmaz, Socar, TİSAŞ, Türk Havayolları Teknik – Turkish Tecnic, Vestel Savunma, Yaltes, Yonca

Kişi Güvenlik Belgesi Nasıl Alınır?

KGB düzenlenmesi gereken kişiler, savunma sanayii projelerinde görev üstlenecek/görevlendirilecek, proje üzerinde görüşme ve çalışma yapabilecek, proje toplantılarına veya gizlilik dereceli konuların görüşüldüğü toplantı, sunum ve açıklamalara katılabilecek kişiler veya bunların temsilcileridir. Gizlilik dereceli bilgi, belge, malzeme veya projeye erişmesi gerekmeyen personel (Temizlik personeli, yemekhane görevlisi, şoför, stajyer, bekçi, sağlık personeli, muhasebe personeli, bahçıvan, 5188 sayılı Kanun kapsamında görevlendirilen güvenlik görevlisi vs.) için gerekli olmadığı takdirde KGB başvurusu yapılmaz.

KGB düzenlenmesi gereken personel hakkında ilgili savunma sanayi şirketi tarafından Milli Savunma Bakanlığı’na müracaat edilir. Milli Savunma Bakanlığı talebi üzerine mevzuata uygun olarak Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü veya mahalli mülki idare amirlikleri vasıtasıyla, personelin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yaptırılır. 

Yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda kuruluşta çalışması uygun bulunan personel hakkında Milli Savunma Bakanlığınca KGB düzenlenir. Bu belge mevcut değilse, ilgililere, gizlilik dereceli bilgi, belge, proje veya malzemeye erişme yetkisi verilemez; bunların bulunduğu yerlere ve tesislere giriş yapılamaz; gizlilik dereceli bilgi içeren toplantı, görüşme, sunum ve belgelere katılım sağlanamaz.

KGB’de, kişinin nüfuz edebileceği en üst gizlilik derecesinin seviyesi belirtilir. Gizlilik derecesi; bilmesi gereken kişiler dışındakilere açıklanması veya verilmesi milli güvenlik ve ülke menfaatleri bakımından sakıncalı görülen bilgi, belge ve malzemenin, önem derecelerine göre “çok gizli”, “gizli”, “özel” ve “hizmete özel” şeklinde sınıflandırılmasını ve adlandırılmasıdır.

KGB’si bulunan personelin çalışma alanı dışında kalan gizlilik dereceli projelerde görev üstlenmesine veya gizlilik dereceli herhangi bir bilgi, belge veya malzemeye erişebilmesine izin verilmemektedir.

MSB Kişi Güvenlik Belgesi Sorgulama

Kişi Güvenlik Belgesine sahip personel için, kuruluşlar tarafından altı ayda bir düzenli olarak adli sicil takibi yapılır. Bu kapsamda, ilgili personelin “adli sicil ve arşiv kaydı” bulunmadığına dair yazılı beyanı yeterli kabul edilebilir. Ancak, bu personelin adli bir kovuşturmaya tabi tutulması, herhangi bir hüküm giymesi veya adli sicil takibi sonucunda bir sorun tespit edilmesi halinde, durum derhal Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına bildirilir. Makamdan görüş alınana kadar geçen süreçte, ilgili personelin gizlilik dereceli bilgi, belge, malzeme veya projelere erişimi engellenir.

KGB süresinin dolması veya kişinin kuruluştan ayrılması durumunda, personelin sahip olduğu KGB çalıştığı savunma sanayii kuruluşu tarafından, Milli Savunma Bakanlığı’na iade edilir.

Kişi Güvenlik Belgesi Başvurusu Nasıl Yapılır?

Savunma Sanayii Güvenliği Yönergesi’nin 5’inci bölümünde kişi güvenlik belgesi başvurularının nasıl yapılacağı düzenlenmiştir. Buna göre güvenlik soruşturması kapsamında, başvuru evraklarının Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yapılmasına Dair Yönetmelik esaslarına uygun olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Bu süreçte, fotokopi olmayan, fotoğraflı ve ıslak imzalı “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Formu” ile birlikte “Nüfus Cüzdanı Sureti” hazırlanır.

Ayrıca, Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’nden alınmış ve düzenlenme tarihi 15 günü geçmemiş Adli Sicil Belgesi (biri asıl, ikisi onaylı fotokopi şeklinde) temin edilmelidir. Kişinin sicil kaydına rastlanması durumunda, mahkeme kararları gibi açıklayıcı belgelerin eklenmesi zorunludur. Bu evraklara, T.C. kimlik numarasını içeren nüfus cüzdanı fotokopisi eklenerek belgeler üç takım halinde sıralanır ve başvuru yazısına eklenir. Eksik ya da hatalı düzenlenmiş belgeler, başvuru sahibine üç ay içinde tamamlanmak üzere iade edilir; belirtilen süre içinde eksiklik giderilmezse başvuru iptal edilir.

Başvurular sırasında, son altı ay içinde çekilmiş vesikalık fotoğraflar, güvenlik soruşturması formuna uygun bir şekilde yapıştırılarak yetkililerce onaylanır. Evrakların kurallarına uygun hazırlanması, nüfus cüzdanı bilgilerinin adli sicil belgesindeki bilgilerle uyumlu olması ve resmî kurumlara hitaben düzenlenmiş olması gerekmektedir. Aksi durumlarda başvuru reddedilir. Güvenlik soruşturması sırasında adres değişikliği veya başvuru sahibine ulaşılamaması durumunda, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı gerekli belgeleri yeniden talep edebilir. İstenilen bilgiler yalnızca soruşturma amacıyla kullanılmakta olup gizliliği esas alınır. Başvuru evraklarının tamamı siyah klasörle ve eksiksiz bir şekilde iletilmek zorundadır; bireysel başvurular veya kargo yoluyla yapılan teslimatlar kabul edilmez.

Savunma Sanayi Güvenlik Soruşturması

Savunma Sanayi Yönetmeliğine göre güvenlik soruşturması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesini ifade etmektedir. Güvenlik soruşturması, arşiv araştırması ve hukukî inceleme sonucunun uygun olması hâlinde, Milli gizlilik dereceli Kişi Güvenlik Belgesi talep edilen personele geçerlilik süresi de belirlenerek uygun gizlilik dereceli Kişi Güvenlik Belgesi tanzim edilecektir.

ASELSAN Kişi Güvenlik belgesi

5202 sayılı kanun çerçevesinde ASELSAN’da çalışacak personel hakkında 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması kanununda bahsi geçen süreç çerçevesinde güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmaktadır. ASELSAN’da çalışacak personel hakkında sadece arşiv araştırması ile yetinilmeyip ayrıca güvenlik soruşturması da yapılmaktadır. Savunma sanayi güvenlik soruşturması yalnızca ASELSAN’la sınırlı olmayıp TAI, ROKETSAN, HAVELSAN, TUSAŞ, AYESAŞ, BAYKAR, FNSS, NUROL, OTOKAR, BMC, ASPİLSAN, Türk Trust, LEANARDO başta olmak üzere savunma sanayi alanında faaliyet gösteren şirketlerin neredeyse tamamını kapsamaktadır.

TAİ(TUSAŞ) Kişi Güvenlik belgesi

Kuruluşlar tarafından Kişi Güvenlik Belgesi talep edilen personel için Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamının talebi üzerine, mevzuata uygun olarak Millî İstihbarat Teşkilâtı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü veya mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yaptırılır. Sonuç, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına bildirilir. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucu uygun olanlar ile hakkında olumsuzluk bulunan personel için Kişi Güvenlik Belgesi tanzim edilip edilmeyeceğine ilişkin gerektiğinde alınan hukuki mütalaa sonrası uygun bulunan kişilere, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından istenilen gizlilik derecesinde, en fazla 5 yıl süreyle geçerli Kişi Güvenlik Belgesi tanzim edilir.

ROKETSAN Kişi Güvenlik belgesi

Güvenlik soruşturması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesini ifade etmektedir. ROKETSAN ülkemizde gizlilik derecesinde çalışmalar yürüttüğü için ROKETSAN’da çalışan veya ilk defa çalışacak kişiler için güvenlik soruşturması yapılacaktır.

BAYKAR Kişi Güvenlik belgesi

Milli güvenliği doğrudan etkileyen stratejik önemi haiz kurum ve kuruluşların üst yöneticileri ile bu kurum ve kuruluşlar vasıtasıyla yürütülen projelerde görev alan kritik önemi haiz personel hakkında ilgili kamu kurum ve kuruluşunun talebi doğrultusunda ilgili kişinin yazılı muvafakati alınmak kaydıyla Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı ve/veya Emniyet Genel Müdürlüğüne güvenlik soruşturması veya arşiv araştırması yaptırılır.  Dolayısıyla BAYKAR Teknolojinin çalışmaları milli güvenliğimiz ile alakalı olduğundan bu kurumda çalışan veya ilk defa başvuran kişileri için güvenlik soruşturması yapılacaktır.

HAVELSAN Kişi Güvenlik belgesi

Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis ve hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler için güvenlik soruşturması yapılacaktır. HAVELSAN ülkemiz açısından milli gizlilik derecesinde çalışan stratejik önemi haiz projelere sahip olduğundan dolayı, çalışan veya ilk defa başvuran kişiler için güvenlik soruşturması yapılacaktır.

KGB Sorgulama Nasıl Yapılır

KGB ne demek? 5202 sayılı Savunma Sanayii Güvenliği Kanunu uyarınca düzenlenmekte olup; personelin görevi gereği bilmesi gereken gizlilik dereceli bilgi, belge, proje veya malzemeye erişebilmesini veya bunların bulunduğu Kontrollü Oda, Kontrollü Bölge ve diğer gizlilik dereceli yer ve tesislere giriş izni sağlayan belgedir. ASELSAN, TAİ (Türk Havacılık Uzay Sanayii), ROKETSAN, HAVELSAN, BAYKAR, ASPİLSAN, AYEŞAS, FNSS gibi savunma sanayii kuruluşlarında çalışacak veya çalışmakta olan personel hakkında bu belge düzenlenir. KGB düzenlenmesi gereken personel hakkında ilgili savunma sanayi şirketi tarafından Milli Savunma Bakanlığı’na müracaat edilir. Milli Savunma Bakanlığı talebi üzerine mevzuata uygun olarak Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü veya mahalli mülki idare amirlikleri vasıtasıyla, personelin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması  yaptırılır. 

Milli Gizlilik Nedir?

Millî gizlilik derecesi: Bilmesi gereken kişiler dışındakilere açıklanması veya verilmesi, millî güvenlik ve ülke çıkarları bakımından sakıncalı görülen ve millî olan bilgi, belge ve malzemenin aşağıda ayrıntılı olarak dört grupta belirtilen gizlilik derecelerin ifade etmektedir.

1) ÇOK GİZLİ: İzinsiz açıklanması durumunda devletimizin güvenliğine, milletimize, ulusal varlık ve bütünlüğümüze, iç ve dış menfaatlerimiz ile müttefiklerimize hayati bakımdan son derece büyük zarar verebilecek, yabancı bir devlete fayda sağlayabilecek ve güvenlik bakımından olağanüstü sonuçlar doğurabilecek evrak, araç, gereç, bilgi, belge, proje, malzeme, tesis ve yerler için kullanılan gizlilik derecesini,

2) GİZLİ: İzinsiz açıklanması durumunda devletimizin güvenliğine, milletimize, ulusal varlık ve bütünlüğümüze, iç ve dış menfaatlerimize ciddi şekilde zarar verebilecek, saygınlık ve çıkarlarımızı sarsacak, yabancı bir devlete fayda sağlayabilecek nitelikte olan evrak, araç, gereç, bilgi, belge, proje, malzeme, tesis ve yerler için kullanılan gizlilik derecesini,ifade etmektedir.

NATO Kişi Güvenlik Belgesi

NATO finansmanlı ihalelerde, firmalar tarafından kullanılan “NATO Güvenlik Belgesi uygulamadan kaldırılmıştır. Bunun yanında NATO ÖZEL” ve “NATO GİZLİ” gizlilik dereceli NATO ihalelerine katılmak isteyen firmaların NATO GİZLİ Gizlilik Dereceli Tesis Güvenlik Belgesi alması gerekmektedir. NATO GİZLİ TGB, bu belgeye sahip olan firmanın, konuşlanmış olduğu mekânın fizikî güvenlik önlemleri bakımından NATO tarafından aranan kriterleri karşıladığı ve firmanın “bilmesi gereken” prensibine göre NATO ile ilgili bilgi ve belgelere erişmesi söz konusu olan personelinin, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılarak olumlu sonuç alındığı anlamına gelmektedir.

Kişi Güvenlik Belgesi Davası

Kişi güvenlik belgesi olumsuz gelirse veya herhangi bir nedenle KGB düzenlenmez ise ilgili personel/personel adayı bu idari işlemin iptali istemi ile 60 gün içerisinde idari dava açmalıdır. Zira mevzuata uygun bir şekilde güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yaptırılmamış ise KGB düzenlenmemesine ilişkin işlem hukuka aykırı hâle gelecektir.

KGB verilmesi işlemi sürecinde Milli Savunma Bakanlığı Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı’nca gerçekleştirilen güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlanması işleminin iptaline ilişkin açılacak olan iptal davasında görevli mahkeme idare mahkemeleri olup yetkili mahkeme ise işlemi Milli Savunma Bakanlığı tesis ettiği için Ankara İdare Mahkemeleri olacaktır.

Dava, 5202 sayılı kanun gereğince kişi güvenlik belgesini düzenleyen kurum Milli Savunma Bakanlığı olduğu için MSB’ye karşı açılacaktır. Başka bir ifade ile ASELSAN, TAI, ROKETSAN, HAVELSAN, TUSAŞ, AYESAŞ, BAYKAR, FNSS, NUROL, OTOKAR, BMC, ASPİLSAN gibi personel adayının çalışacak olduğu savunma sanayi alanında faaliyet gösteren şirkete karşı dava açılmayacaktır.

Savunma sanayi alanında çalışan firma personellerinin daha önceden KGB’ye sahip olduğu ancak yenileme döneminde MSB tarafından tekrardan yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sürecinin olumsuz sonuçlandığı durumlarda personelin iş akdi şirket tarafından tek taraflı olarak feshedildiği durumlar söz konusu olmaktadır. İşte bu durumlarda şirkete karşı işe iade davası açılması gerekmektedir. İşe iade davası iş mahkemesinde açılacak olan bir hukuk davasıdır.

Kişi Güvenlik Belgesi Davasında Yürütmeyi Durdurma

KGB konulu iptal davasında yürütmeyi durdurma talep edilmesi oldukça önemlidir. Savunma sanayi alanında çalışan personel kendisini yetiştirmiş oldukça yüksek seviyede teknik bilgiye sahip kişiler olmaktadır. Çalışmış oldukları projeler alanında tek ya da önde gelen projeler olmakla birlikte personel de genel de kilit öneme sahip kişiler olmaktadır. Bu çerçevede düşünüldüğünde hem proje için hem de personel için söz konusu olan olumsuz durum telafisi mümkün olmayan zararlara sebebiyet vermesi ihtimal dahilindedir. Hal böyle olunca yürütmenin durdurulmasının şartlarının da oluştuğu gözetilerek mahkemece bu yönde karar verilmesi söz konusu olacaktır.

Kişi Güvenlik Belgesi Verilmeyecek Haller – Neden Olumsuz Sonuçlanır

5202 sayılı Savunma Sanayii Güvenliği Kanunu çerçevesinde çıkartılan Milli Savunma Bakanlığı Savunma Sanayii Güvenliği Yönergesi’nin üçüncü bölümünün dördüncü kısmında Kişi Güvenlik Belgesi Verilemeyecek Haller düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre aşağıdaki kişilere kişi güvenlik belgesi verilmeyecektir:

1. Kasıtlı bir suç nedeniyle bir yıl veya daha fazla süreli hapis cezası alanlarla, cezası ya da mahkûmiyeti ertelenmiş, seçenek yaptırımlara çevrilmiş veya affa uğramış olsa bile; cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, her türlü sahtecilik, Devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar, Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları ile hırsızlık, yağma, nitelikli mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflas, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma, kullanmak amacıyla bulundurma, kabul etme, satın alma, kullanılmasını kolaylaştırma, imal ve ticaretini yapma, fuhuş, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, zimmet, irtikâp, rüşvet, görevi kötüye kullanma, göreve ilişkin sırrın açıklanması, iftira, suç uydurma, yalan tanıklık, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama, kaçakçılık, suç işlemek amacıyla örgüt kurma, 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanuna muhalefet suçlarından mahkûm olanlar,
2. Yukarıdaki bentte sayılan suçlar nedeniyle haklarında soruşturma veya kovuşturma yürütülenlerle hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş olanlardan; mevcut bilgi, belge delil, görev safahatı gibi hususlar da dikkate alınarak yapılacak değerlendirme sonucunda kişi güvenlik belgesi verilmesi sakıncalı görülenler,
3. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda belirtilen mavi kart uygulaması kapsamında olanların hakları saklı kalmak kaydıyla, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkanlar veya çıkarılanlarla yabancı uyruklu olanlar,
4. Herhangi bir sabotaj, isyan, casusluk, vatana ihanet hareketine katılanlar ve bu hareketlere katılanlara yardımda bulunanlarla, görevi olmaksızın ya da haklı bir sebebe dayanmaksızın herhangi sabotör veya casusla ya da hasım bir devletin temsilcileriyle temas kurmuş olanlar,
5. Sır saklayamamak, akıl hastalığı, alkoliklik, unutkanlık ve sara gibi güvenliği tehlikeye düşürecek durumları tespit edilenler,
6. Atatürk İlke ve İnkılâplarına aykırı davranışta bulunanlar.

Yukarıda tahdidi olarak sayılmış olan hususlar 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu ile birlikte dikkate alınarak değerlendirilmelidir.

Kişi Güvenlik Belgesi Kimler Almalıdır?

Kişi güvenlik belgesi, çalışan gizli bilgilere ve tesislere erişebilmesi adına büyük önem arz etmektedir. Ayrıca bu belge ile güvence altına alınan bireyle ulusal güvenliği tehlikeye atabilecek durumların da önüne geçmemeye haiz kişilerdir. Kişi güvenlik belgesi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve belge sınıfları şartlılarını sağlayan herkes tarafından alınabilir. Ancak bazı sınıflar içi kriterler mevcuttur:

• Kişi Güvenlik Belgesi (KG1): Genel amaçlı belgedir ve kamu veya özel sektördeki herhangi bir işte çalışmak isteyen kişiler tarafından alınabilir.
• Kişi Güvenlik Belgesi (KG2): Sadece güvenlik açısından özel bölgelerde, tesislerde veya yerlerde çalışmak isteyen kişiler tarafından alınmaktadır. 
• Kişi Güvenlik Belgesi (KG3): Sadece havacılık sektöründe çalışmak isteyen kişiler tarafından alınabilir. 
• Kişi Güvenlik Belgesi (KG4): Sadece liman veya liman faaliyetlerinde çalışacak kişiler alabilir.

Genel çaplı bakacak olursak savunma sanayi çalışanları (ASELSAN, TUSAŞ, STM vb.), askeri personel (MSB’ye bağlı subay, astsubay, sivil personel vb.), gizlilik seviyesi yüksek kamu görevlileri ve kritik altyapı projelerinde görevli kişiler ağırlık olarak KGB almalıdır.

Kişi Güvenlik Belgesi Geçerlilik Süresi Ne Kadardır?

Kişi güvenlik belgesi geçerlilik süresi belgenin alındığı sınıf ve kuruma göre farklılık gösterecektir. Genel olarak kişi güvenlik belgesi en fazla 5 yıldır. Ama dediğimiz gibi bazı belge sınıflarına göre daha az veya daha fazla olabilir. Kişi güvenlik belgesinin geçerlilik süresi dolmadan önce yenilenmesi gerekmektedir. Bu süreç ilke defa alınan kişi güvenlik belgesi ile benzer bir süreçtir. Başvuru kişi güvenlik belgesinin süresinin dolma tarihine yakın yapılır. Gerekli belgeler kurum tarafından belirlenir. 

Yenileme sürecinde kişilerin belli başlı şartları sağlaması gerekebilir. Bu şartları da sağladıktan sonra yapılan güvenlik soruşturması sonucunda yenilenmiş belge verilir ya da verilmez.  Bu yenileme süreci kişini işini kaybetmemesi açısından önemlidir. Bu yenileme süreci ile güvenlik soruşturması güncellik kazanır ve bu soruşturmada başarısız olanlara kişi güvenlik belgesi verilmez. 

Kişi Güvenlik Belgesi Neden Gereklidir?

Kişi güvenlik belgesi, belirli güvenlik önlemlerinin olmasını zaruri kılan sektörlerde veya faaliyetlerde çalışan kişilerin kolayca kimlik tespiti yapabilmesi, ulusal güvenliği tespit edebilecek kişilerin faaliyetlerini engellemesi ve genel olarak güvenliği tehdit eden faaliyetler engelleme konusunda daha etkin bir süreç sürdürmesi açısından gereklilik gösterir. 

Örneğin savunma sanayi tesisleri, limanlar, havacılık üsleri, kritik kamu binaları özel olarak korunması gereken yerlerin başında gelir. İşte bu gibi yerlerde çalışan yahut çalışacak kişilerin güvenliği tehdit edecek nitelikte olup olmadığının tespitini yapan kişi güvenlik belgesi işbu sebeple gereklidir. 

Bu belge ile sadece bu yerlerin güvenliği değil geniş çapta halkın da güvenliğinin sağlanması açısından önem arz etmektedir. Bu belge sayesinde halk için geri dönülmez olayların başlangıcı engellenebilmektedir. 

Gizlilik dereceli bilgi, belge, malzeme veya projeye etki etmeyecek (bahçıvan, temizlik görevlisi, şoför, stajyer vb.) kişiler hakkında kişi güvenlik belgesi başvurusu yapılmaz.

Kişi Güvenlik Belgesi Ne İşe Yarar?

Kişi güvenlik belgesi gizlilik dereceli kurumlarda çalışılmak için gereklidir. 5202 sayılı Savunma Sanayi Güvenliği Kanunu’nun m. 3/d fıkrası gereği; “Bilmesi gereken kişi; gizlilik dereceli bir bilgiyi, belgeyi, projeyi veya malzemeyi, ancak görevi gereği öğrenme ve kullanma sorumluluğu bulunan ve gerekli gizlilik derecesini haiz “Kişi Güvenlik Belgesi”nesahip kişiyi ifade eder.” Bir diğer deyişle kişi güvenlik belgesi; gizlilik dereceli bilgide, belgede, malzemede ve projede faal olma hakkı kazanan kişiyi ifade etmektedir.

KGB, görevi gereği bu unsurları öğrenme, unsurlara ulaşma ve geliştirme yetki ve sorumluluğu sağlamaktadır. Bu belge olmadan kişiler bu bilgilere erişim sağlayamaz. Güvenlik belgesi verilmediği halde tebliğ edilir. Özel savunma sanayii güvenlik soruşturması sebebiyle mesleğini yapamayan kişilerin tek yolu idari dava açmak olacaktır.

Kişi Güvenlik Belgesi Ne Kadar Sürer?

Kişi Güvenlik Belgesi çalıştığınız kurum tarafından Millî Savunma Bakanlığına başvuru yapılarak alınır. Kişiler hiçbir şekilde kişi güvenlik belgesi talep edemez. Kişi güvenlik belgesi verilmesi ortalama 5-6 ay sürmektedir. Bu süre talep edilen kişi sayısı ve kurum iç yazışmalarına göre 1 yıla kadar uzayabilmektedir.

5202 sayılı Savunma Sanayii Kanunu ışığında düzenlenen Savunma Sanayii Yönetmeliğini 19. Maddesi 1. Fıkrasına göre; “Kuruluşlar tarafından Kişi Güvenlik Belgesi talep edilen personel için Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamının talebi üzerine, mevzuata uygun olarak Millî İstihbarat Teşkilâtı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü veya mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yaptırılır.

Sonuç, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına bildirilir. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucu uygun olanlar ile hakkında olumsuzluk bulunan personel için Kişi Güvenlik Belgesi tanzim edilip edilmeyeceğine ilişkin gerektiğinde alınan hukuki mütalaa sonrası uygun bulunan kişilere, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından istenilen gizlilik derecesinde, en fazla 5 yıl süreyle geçerli Kişi Güvenlik Belgesi tanzim edilir. Beş yıl sonunda yenilenmesi talep edilecek Kişi Güvenlik Belgesi için altı ay önceden yenileme talebinde bulunulur. Kişi Güvenlik Belgesi yenilenmeyecek ise Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına iade edilir”

Kişi Güvenlik Belgesine sahip personelin, her altı ayda bir olmak üzere, Kuruluşlar tarafından adli sicil takibi yaptırılır. Kişi Güvenlik Belgesine sahip personelin adli kovuşturmaya maruz kalması veya herhangi bir sebeple hüküm giymesi ve/veya adli sicil takibi sonrasında bir problemle karşılaşılması hâlinde, bu durum ivedilikle Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına bildirilir. Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamının görüşü alınana kadar geçen süre içinde söz konusu personelin gizlilik dereceli bilgi, belge ve projeye nüfuz etmesi engellenir.

Millî Savunma Bakanlığı Kişi Güvenlik Belgesi Hangi Durumlarda Verilmez?

31 Ocak 2023’te değişerek yürürlüğe girmiş Milli Savunma Bakanlığının yayımlamış olduğu Savunma Sanayii Yönergesinin 5. Bölüm 4. Kısım’da düzenlenen Kişi Güvenlik Belgesi Verilmeyecek Haller başlıklı direktiflerde tek tek hangi haller KGB ihlalidir anlatılmıştır:

“a. Durumları aşağıdaki bentlere uyanlara Kişi Güvenlik Belgesi verilmez.

(1) Kasıtlı bir suç nedeniyle bir yıl veya daha fazla süreli hapis cezası alanlarla, cezası ya da mahkûmiyeti ertelenmiş, seçenek yaptırımlara çevrilmiş veya affa uğramış olsa bile; cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, her türlü sahtecilik, Devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar, Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene

ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları ile hırsızlık, yağma, nitelikli mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflas, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma, kullanmak amacıyla bulundurma, kabul etme, satın alma, kullanılmasını kolaylaştırma, imal ve ticaretini yapma, fuhuş, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, zimmet, irtikâp, rüşvet, görevi kötüye kullanma, göreve ilişkin sırrın açıklanması, iftira, suç uydurma, yalan tanıklık, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama, kaçakçılık, suç işlemek amacıyla örgüt kurma, 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanuna muhalefet suçlarından mahkûm olanlar,

(2) Yukarıdaki bentte sayılan suçlar nedeniyle haklarında soruşturma veya kovuşturma yürütülenlerle hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş olanlardan; mevcut bilgi, belge delil, görev safahatı gibi hususlar da dikkate alınarak yapılacak değerlendirme sonucunda kişi güvenlik belgesi verilmesi sakıncalı görülenler,

(3) 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda belirtilen mavi kart uygulaması kapsamında olanların hakları saklı kalmak kaydıyla, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkanlar veya çıkarılanlarla yabancı uyruklu olanlar,

(4) Herhangi bir sabotaj, isyan, casusluk, vatana ihanet hareketine katılanlar ve bu hareketlere katılanlara yardımda bulunanlarla, görevi olmaksızın ya da haklı bir sebebe dayanmaksızın herhangi sabotör veya casusla ya da hasım bir devletin temsilcileriyle temas kurmuş olanlar,

(5) Sır saklayamamak, akıl hastalığı, alkoliklik, unutkanlık ve sara gibi güvenliği tehlikeye düşürecek durumları tespit edilenler,

(6) Atatürk İlke ve İnkılâplarına aykırı davranışta bulunanlar.

(7) Millî güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyelik veya iltisakın ya da bunlarla irtibatı tespit edilenler.”

NATO Kişi Güvenlik Belgesi Nedir? Nereye ve Nasıl Başvurulur?

Milli gizlilik kleransının bir diğer adı da NATO güvenlik belgesidir. Dışişleri Bakanlığı tarafından verilir. NATO Kişi Güvenlik Belgesi için güvenlik soruşturması kapsamlı ve detaylı şekilde yapılmaktadır. NATO KGB verilmeyen kişiler 60 gün içinde idare mahkemesinde yürütmeyi durdurma davası açabilmektedir. Bu süre hak düşürücü bir süredir. Bu açılan dava sonucunda yürütmeyi durdurmaya karar verilirse kişi güvenlik belgesi geçici olarak düzenlenir. Bundan sonra dava esastan sonuçlanana kadar kişi mesleğini yapmaya devam eder. Nihai karar ile durum kesinlik kazanacaktır. 

“NATO GİZLİ” ve “NATO ÖZEL” dereceli şekilde olan NATO ihalelerine katılmak isteyen savunma sanayiyi sektöründe üretici olan firmalar “tesis güvenlik belgesi alması gerekmektedir. Burada çalışan kişiler de NATO kişi güvenlik belgesi almalıdır. Bu belgeler de Dışişleri Bakanlığı tarafından verilmektedir. Bu belgeler Kuzey Atlantik Antlaşması Merkez Kurulu Başkanlığı adına Dışişleri Bakanlığınca verilmektedir. Ancak bu belge yurt içinde geçerli olup yurt dışı için direkt Kuzey Atlantik Merkez Kurulu Teşkilatınca düzenlenir. 

NATO Kişi Güvenlik Belgesi Hangi Hallerde Verilmez?

NATO Güvenlik komitesi tarafından hazırlanan ‘NATO Personnel Security Directive’ dökümanı Personel Güvenlik Kleransının Kriterleri başlığı altında düzenlenen NATO Kişi Güvenlik Belgesi için gerekli olan haller şu şekilde açıklanmıştır:

“Bir kişiye PSC (Personnel Security Clerance) verilmesi ve Kişi Güvenlik Belgesinin muhafazası için bireyin sadakatini, güvenilirliğini değerlendirmek için temel kriterleri içermektedir. Bu paragraflar, potansiyel güvenlik endişelerine yol açabilecek karakter ve koşulları ele almaktadır.

Kriterler ulusal mevzuata uygun olarak, bireyin eşinin, birlikte yaşayan kişinin veya yakın aile üyesinin karakterleri, davranışları ve halleri için geçerli olmasına rağmen, bireyin uygunluk durumu söz konusuyken dikkate alınmalıdır.

Bu kriterler bireyin veya eşinin, birlikte yaşadığı kişinin ve uygun olduğu hallerde ve ulusal mevzuata uygun olarak yakın aile üyesi için uygulanmalıdır:

(a) Bir casusluk, terörizm, sabotaj, vatana ihanet eylemini gerçekleştirmek (veya gerçekleştirmeye teşebbüs etmek) için başkasıyla irtibatta olmamak, yardımda bulunmamak, veya isyana kalkışmamak;

(b) NATO / NATO ülkelerince resmi görev olarak yetkilendirilmedikçe; yabancı ulusların istihbarat de dahil olmak üzere, kurumlarının veya yabancı millet temsilcilerinin, yani terörist, sabotajcı vb. kişilerden oluşan dernek, vakfa dahil olmamak.

(c) şiddet içeren, yıkıcı veya başka yollarla herhangi bir örgütün üyesiyse veya geçmişte üyesi olmuşsa; yasa dışı yollardan üye ülkelerin hükümetlerini devirmeyi amaçlayan veya üye ülkelerin hükümet biçiminde bir değişiklik yaratmaya çalışan örgütün üyesi olmamak;

(d) üst paragrafta tanımlanan herhangi bir kuruluşun destekçisi olmaması veya yakın zamanda destekçisi olmamak,

(e) önemli bilgileri kasten gizlemiş, yanlış sunmuş veya tahrif etmişse, özellikle güvenlik niteliğinde olan ama özel nitelikte olmayan veya personel sayısını tamamlarken güvenlik görüşmesi sırasında kasıtlı olarak yalan söyleyen;

(f) cezayı gerektiren bir suçtan veya mutat suç teşkil eden suçlardan hüküm giymiş olmamak ya da ciddi mali zorluklara ya da açıklanamayan bir zenginlik; veya var alkol bağımlılığı öyküsü, yasa dışı uyuşturucu kullanımı ve/veya yasal uyuşturucuların kötüye kullanımıgeçmişi olmamak;

(g) şantaj veya baskıya karşı savunmasız kalma riskini doğurabilecek her türlü cinsel suiistimal de dahil olmak üzere herhangi bir davranışta bulunmamış olmak;

h) Eylemle veya konuşma yoluyla sahtekârlık, sadakatsizlik, güvenilmezlik göstermemek

(i) güvenlik düzenlemelerini ciddi şekilde veya tekrar tekrar ihlal etmişse veya iletişim bilgi sistemleri ile ilgili yetkisiz bir faaliyete teşebbüs etmek ya da başarılı olmak;

(j) Kendi kararında veya güvenilirliğinde önemli kusurlara neden olabilecek ya da istemeden, potansiyel bir güvenlik riski yaratabilecek hastalıktan ya da zihinsel/duygusal durumdan muzdarip olmamak veya acı çekmiş olmamak (Bu gibi durumlarda yetkili tıbbi tavsiye aranmalıdır); 

(k) Yabancı istihbarat teşkilatlarına, terörist gruplara veya diğer yıkıcı örgütlere, çıkarları NATO / NATO ülkelerinin çıkarlarını tehdit edebilecek kişilere karşı savunmasız olabilecek yakın akrabalar veya bunların aracılığıyla baskıya maruz kalmamak.”

Milli / NATO Kişi Güvenlik Belgesi verilmesine yönelik mevzuat kriterleri açık bir şekilde belirlenmiştir. Bu belgelerin verilmesinde sorumlu olan idari makamlardır. Bu yetkilerini hukuka uygun kullanmaları bir zorunluluktur. Ancak bu yetkiler sınırsız değildir. İdarenin bu kapsamda uyguladığı tüm işlemlere binaen idari yargıda dava açma hakkınız bulunmaktadır. Bunun için öncelikle hukuksuz işlem yaptığını düşündüğünüz idareye karşı 60 gün içinde yürütmeyi durdurma talepli iptal davası açılmalıdır. Bu süre hak düşürücü olmakla birlikte süre geçtiği an hakkınız da kaybolacaktır. 

KİŞİ GÜVENLİK BELGESİ İŞLEMLERİNDE SIKÇA SORULAN SORULAR

Kişi Güvenlik Belgesi İşlemlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

• Kişi Güvenlik Belgesi için başvuru evrakının tamamından sadece birer suret gönderilmesi yeterlidir.
• Kişi Güvenlik Belgesi, Tesis Güvenlik Belgesi ile eş zamanlı olacak şekilde yapılmalıdır.
• Yabancı uyruklu personel için yapılan klerans talebi uyruğu olduğu ülkesinden temin edilerek Makama ibraz edilmelidir.
• Kişi Güvenlik Belgesi için müracaatta bulunan şirket, kurum, kuruluş ve kişiler 5202 sayılı Savunma Sanayi Güvenliği Yönetmeliği ve MSY 317-2(C) Milli Savunma Bakanlığı Savunma Sanayi Güvenliği Yönergesi kapsamında yer alan Kişi Güvenlik Belgesi’ne ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmekten sorumludur.
• Kişi Güvenlik Belgesinin düzenlenmiş olması, 02.10.1981 tarih ve 2531 sayılı “Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkında Kanun” kapsamına dâhil olan kişiler için şirket, kurum ve kuruluşların yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz.
• Gizlilik dereceli bilgi, belge, malzeme veya projeye nüfuz etmeyecek olan personel (5188 sayılı Kanun kapsamında görevlendirilen güvenlik görevlisi, bahçıvan, temizlik görevlisi, yemekhane görevlisi, şoför, stajyer, bekçi, sağlık görevlisi, muhasebe personeli vs.) için Kişi Güvenlik Belgesi müracaatı yapılmaz.