TCK 51 Hapis Cezasının Ertelenmesi – TCK 51/3 Maddesi, 51/7 Maddesi

TCK 51 Hapis Cezasının Ertelenmesi – TCK 51/3 Maddesi, 51/7 Maddesi Nedir? Bu yazımızda da Türk Ceza Kanunun 51. Maddesinde düzenlenmiş olan Hapis Cezasının Ertelenmesi şartları ve koşullarını anlattık.

TCK 51 Hapis Cezasının Ertelenmesi Madde Metni

Madde 51-

1. İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada on sekiz yaşını doldurmamış veya altmış beş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır. Ancak, erteleme kararının verilebilmesi için kişinin;
   a) Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması,
   b) Suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması, Gerekir.
2. Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde, hakim kararıyla hükümlü infaz kurumundan derhal salıverilir.
3. Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz.
4. Denetim süresi içinde;
   a) Bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesine,
   b) Bir meslek veya sanat sahibi hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,
   c) On sekiz yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine, Mahkemece karar verilebilir.
5. Mahkeme, denetim süresi içinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir. Bu kişi, kötü alışkanlıklardan kurtulmasını ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya nezdinde çalıştığı kişilerle görüşerek, istişarelerde bulunur; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek hakime verir.
6. Mahkeme, hükümlünün kişiliğini ve sosyal durumunu göz önünde bulundurarak, denetim süresinin herhangi bir yükümlülük belirlemeden veya uzman kişi görevlendirmeden geçirilmesine de karar verebilir.
7. Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, hakimin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir.
8. Denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır.

Genel Olarak Hapis Cezasının Ertelenmesi

Hapis cezasının ertelenmesindeki amaç cezanın suç işleyene uydurulması ve ceza yerine getirilmeden iyi hal göstereceği bir daha suç işlemeyeceği konusunda kanıya dayanmaktadır.

Modern hukuk sistemlerinde suç işleyen kişinin ıslah edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda kişinin tekrar topluma kazandırılması hedeflenmektedir. Cezanın ertelenmesi kişinin ıslah edilmesi ve topluma yeniden kazandırılması için kullanılan metotlardan birisi olarak karşımıza çıkmaktadır.

Hapis Cezasının Ertelenmesinin Şartları

a) İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilme;

Türk Ceza Kanunun 51. maddesine göre hapis cezasının ertelenmesi için suç göz önünde bulundurulmamıştır. Hapis cezasının ertelenmesi için mahkum olunan cezanın türü ve miktarı esas alınmıştır. Madde metninde hapis cezasının ertelenebileceği belirtilmiştir. Bu kapsamda Adli para cezasının ertelenmesi mümkün değildir.

Kişinin mahkum olduğu cezanın 2 yıl veya daha az süre ile hapis cezasına mahkum olması gerekir. Ancak fiili işlediği sırada on sekiz yaşını doldurmamış veya altmış beş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır. Bu ceza miktarı suçun kanunda yazan ceza miktarı değildir. Bu miktarı belirlenirken hakim tarafından kişi cezalandırma yoluna gidildiği taktirde verilen sonuç ceza miktarıdır.

Eğer kişi hakkında hem hapis cezası verilmiş hem de adli para cezası verilmiş ise hapis cezası yukarıda belirtilen miktarlardan az ise hapis cezası ertelenebilir. Ancak kişi hakkında kanunda suçun cezası olarak hapis cezası veya adli para cezası seçimlik olarak öngörülmüş ise ve hakim tarafından bu seçimlik cezadan hapis cezası tercih edilmiş ve cezanın miktarı yukarıdaki ceza miktarından az ise hakim tarafından bu hapis cezası ertelenebilir. Ancak seçimlik cezadan adli para cezası tercih edilmiş ise adli para cezası ertelenemeyeceğinden dolayı hapis cezası ertelenemez.

Mesela bir fail birisine hakaret eylemi gerçekleştirdiğinde bu suçun ceza miktarı üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası olarak öngörülmüştür. Hakim tarafından hapis cezası tercih edildiğinde bu ceza ertelenebilecektir. Ancak adli para cezası vermiş ise bu ceza ertelenemez.

Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olma;

Türk Ceza Kanuna göre kişi hakkında hapis cezasının ertelenebilmesinin diğer koşulu kişinin daha önceden kasıtlı bir suçtan dolayı 3 aydan fazla bir hapis cezasına mahkum edilmemiş olması gerekir. Bu kapsamda kişinin daha önceden almış olduğu ceza adli para cezası veya 3 ay yada daha az süreli hapis cezası ise hakim tarafından yeni verilecek hapis cezası ertelenebilir.  Ancak kişi hakkında daha önceden verilen hapis cezası 3 aydan daha fazla ise hakim tarafından hapis cezasının ertelenmesine karar verilmez. Önceden alınan 3 aydan fazla hapis cezasının ertelemeye engel teşkil etmesi için kesinleşmesi gerekir. Ancak hapis cezası kesinleşmese dahi hakim tarafından kişinin yeniden suç işlemeyeceği kanaati oluşmadığı taktirde hapis cezası ertelenmeyebilir.

Suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması gerekir.

Hakim tarafından buradaki failin yargılama sırasında göstermiş olduğu tutum ve davranışlar göz önünde bulundurulur. Eğer kişi daha önceden 3 aydan fazla bir süreli hapis cezası almış ve alacağı ceza 2 yıl altında ise diğer şart olan yargılama sırasında gösterdiği tutum ve davranışlar ile pişmanlık duygusunun gösterilmesi gerekmektedir. Eğer kişi pişman değil ise ve hakimde yeniden suç işlemeyeceğine yönelik bir kanaat oluşmamış ise yukarıda ki şartları taşısa dahi hakim tarafından hapis cezası ertelenmeyebilir.

Mahkeme Tarafından Hapis Cezasının Ertelenmesi Kararı Verilmesi

Hakim yargılama yaptıktan sonra hapis cezasının ertelenip ertelenmeyeceği hususuna re’sen karar verecektir. Failin bu yönde bir talep te bulunmasına gerek yoktur. Eğer şartları taşıyorsa hakim tarafından öne kişi hakkında mahkumiyet kararı verilir sonra bu ceza  için erteleme kararı verir. Mahkeme tarafından hapis cezasının ertelenmesine karar verildiğinde niçin ertelemeye karar verdiğini, erteleme kararı vermez ise neden erteleme kararını vermediğini gerekçeli kararında açıklaması gerekmektedir.

Mahkeme Tarafından Hapis Cezasının Ertelenmesi Kararının Koşula Bağlanması

Türk Ceza Kanunun 51 maddesinin 2. Fıkrasına göre “Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde, hakim kararıyla hükümlü infaz kurumundan derhal salıverilir.” Hükmüne yer verilmiştir.

Kişi suç işledikten sonra mağdurun veya kamunun bir zararı olmuş ise mahkeme tarafından hapis cezasının ertelenmesi bu zararın giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Eğer böyle bir koşula bağlı tutulmuş ise kişi mağdurun veya kamunun zararını gidermediği taktirde cezaevine girecektir. Ancak zararı giderdiği taktirde hakim kararıyla kişi cezaevinden derhal salıverilecektir.

Hapis Cezasının Ertelemesi Sonucu Denetimli Serbestlik Tedbiri

Türk Ceza Kanunun 51. Maddesinin 3 fıkrasına göre Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz. Hükmüne yer verilmiştir. Kişi hakkında hapis cezasının ertelenmesine karar verildiğinde kişi cezaevi infaz kurumuna girmez. Kişi hakkında hapis cezasına mahkum olan ve cezası ertelenen kişi tutuklu ise derhal serbest bırakılır. Bunun için erteleme karanın kesinleşmesi gerekmez.

Denetim Süresi İçinde Kasıtlı Bir Suç İşlenmesi veya Denetimli Serbestlik Tedbirine İlişkin Yükümlülüklere Uygun Davranılmaması

Türk Ceza Kanunun 51. Maddesinin 7. Fıkrasına göre Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, hakimin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir. Hükmüne yer verilmiştir. Bu durumda hükümlü kasıtlı bir suç işlemesi halinde hakim tarafından ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verebilir. Buna karşılık denetim süresi içinde taksirle suç işlenmesi halinde kişi hakkında erteleme kararının geri alınması kararı verilmez.

Hapis Cezasının Ertelenmesinin Sabıka Kaydına Yer Alıp Almayacağı Hususu

Türk Ceza Kanunun 51 .maddesine göre hapis cezasının ertelenmesine karar verildiğinde kişinin sabıkasına hapis cezası ertelenmiştir şeklinde yer almaktadır. Hapis ertelenmesi kararı verilmiş olsa da ortada bir ceza vardır ve bu cezanın sabıkada gözükmesi gerekmektedir.

Hapis Cezasının Ertelenmesi Halinde Kanun Yolları

Hapis cezasının ertelenmesi kararı nihai karar olarak sonuçta bir mahkumiyet kararıdır. Ortada sanığa verilmiş bir ceza vardır. Ancak bu ceza belli koşullar varlığı nedeniyle ertelenmiştir. Eğer sanık hakkında hapis cezasının ertelenmesi kararı verilmiş ise sanık tarından bu ceza istinaf kanun yoluna öncelikli olarak başvurulabilir. Keza sanık istinaf kararı aleyhine gelmesi halinde bu kararı Yargıtay nezdinde temyiz edebilir.

 

TCK 51/3 Maddesi Nedir?

Hapis cezasının ertelenmesi 

Madde 51-

(3) Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz.

İlgili maddeden de anlaşılacağı üzere Türk Ceza Kanunda hapis cezası ertelenen hükümlü hakkında bir yıldan az üç yıldan fazla olmamak üzere denetim süresi öngörülmüştür. Burada denetim süresinin alt sınırının mahkum olunan cezadan az olamayacağı da hüküm altına alınmıştır. Dikkat edilmesi gereken husus denetim süresi hüküm tarihinden itibaren değil, hükmün kesinleşmesi tarihinden itibaren işlemeye başlamaktadır.

Burada hükümlünün içinde bulunduğu duruma göre değişmekle birlikte; denetim süresi içinde bir meslek ya da sanatla uğraşan hükümlünün kamu kurumu ya da özel olarak aynı mesleği ya da sanatı icra eden bir başkasının denetim ve gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına, bir meslek ya da sanat sahibi olmayan hükümlünün herhangi bir eğitim programına devam etmesine karar verilebilir. Yine 18 yaşının altındaki hükümlülerin bir meslek ya da sanat edinmelerini sağlamak maksadıyla eğitim kurumuna devam etmesine mahkemece karar verilebilir. 

TCK 51/7 Maddesi Nedir?

(7) Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, infaz hâkiminin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine infaz hâkimliğince karar verilir.

Yine Türk Ceza Kanunu 51 maddesinin 7. Fıkrasında ertelemenin düşmesi düzenlenmiştir. Maddeden de anlaşılacağı üzere hükümlünün kasıtlı bir suç işlemesi ya da yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde ertelenen ceza kısmen ya da tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilmektedir. Ancak burada önemle belirtilmesi gereken bir husus vardır ki hükümlünün denetim süresi içerisine taksirle işlediği suçlar ertelemenin düşmesine neden olmamaktadır. Türk Ceza Kanunda taksirle işlenebilen suçlar düzenlenmiş olup, sınırlı sayıda olan taksirle işlenebilen bir suçu hükümlünün taksirle işlemesi halinde ertlemenin düşmesine sebebiyet vermeyecektir. 

Hapis Cezasının Ertelenemeyeceği Haller

Öncelikle hapis cezasının ertelenebilmesi için ; mahkemece hükmedilen cezanın hapis cezası olması, hükmedilen hapis cezasının 2 yıl veya daha az süreli olması, hakkında ceza erteleme kararı verilecek kişinin daha önce kesten işlenmiş bir suçtan 3 aydan daha fazla hapis cezasına mahkum olmaması, sanığın yargılama sırasında tekrar suç işlemeyeceğine dair mahkemeye kanaat oluşturmasıdır. Bu şartları sağlamayan kişi hakkın hapis cezasının ertelenmesi kararı verilemeyecektir.

Bunun dışında kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeli ile yardımcı sağlık personeline karşı görevleri sebebiyle kasten yaralama, tehdit, hakaret ve görevi yaptırmamak için direnme suçlarını işleyen kişiler hakkında hükmedilen hapis cezasının ertelenmesi kararı verilemeyecektir. Sağlık personelinden kasıt doktor, hemşire, ebe gibi sağlık çalışanlarını ifade ediyorken yardımcı sağlık personeli ise hasta bakıcı, acil bakım teknikeri vb. sağlık çalışanlarını kapsamaktadır.

Cezanın Ertelenmesi Adli Sicil (Sabıka) Kaydına İşlenir mi?

Cezanın ertelenmesi adli sicil kaydına işlenmektedir. Çünkü esasında hapis cezasının ertelenmesi de bir infaz biçimidir. Adli sicil kaydında görülebilecek olan hususlar; hapis cezasına mahkûmiyet kararı, hapis cezasının denetim süresi, denetim süresinin yükümlülüklere uygun ya da iyi halli olarak geçirilmesi dolayısıyla cezanın infaz edilmiş sayılacağı hususu, ertelenen hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine ilişkin karar. Cezanın ertelenmesi adli sicil kaydından infazın tamamlanmasıyla birlikte arşive kaldırılıyor iken arşivden kaldırılması cezanın mahiyetine göre 15 yıl ya da 30 yıllık süreye tabi olacaktır. 

Hapis Cezasının Ertelenmesinin Memurluğa ve Diğer Kamu Görevlerine Etkisi

Hapis cezasının ertelenmesi durumunda ortada açıklanmış bir hüküm bulunmaktadır. Hapis cezasının ertelenmesi çoğu kez hükmün açıklanmasının geri bırakılması ile karıştırılsa da hükmün açıklanmasının geri bırakılmasında açıklanmış bir hüküm yoktur. Ancak cezanın ertelenmesinde açıklanmış bir ceza bulunmaktadır. Cezanın ertelenmiş olmasıyla birlikte hükümlüye cezayı cezaevinde yatırmadan belli bir süre denetim altında tutarak cezanın cezaevi dışında infaz edilmesi sağlanmaya çalışılmaktadır. Hakkında hapis cezasının ertelenmesi kararı verilen kişinin cezası 1 yıldan fazla ise ceza infaz edilene dek memuriyet ya da milletvekilliği gibi kamu görevlerine aday olunamaz.  

Bununla birlikte kanunda sayılan suçlar bakımından ertelense dahi memur olma şartını kaybettirmektedir. Bu suçlar; affa uğramış olsa bile devlet güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlar. Burada yine önemle belirtmek gerekir ki taksirle işlenen suçlar memurluğa engel değildir. 

Bir Kişi Hakkında Kaç Kez Ceza Erteleme Kararı Verilebilir?

Hapis cezasının ertelenmesi kararı verilebilmesinin şartlarından yukarıda bahsetmiştik. Mahkeme hapis cezasının ertelenmesi kararı verirken failin daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olmasını ve yargılama sürecinde gösterilen pişmanlık dolayısıyla kişinin tekrar suç işlemeyeceği yönünde mahkemede kanaat oluşmasını göz önünde bulundurmaktadır. Kişinin devam eden ceza dosyaları olsa fakat adli sicil kaydında kesinleşmiş bir cezası olması dahi erteleme koşullarının oluşması halinde tüm dosyalarda hapis cezasının ertelenmesi kararı verilebilir. Ancak burada tekrar önemle belirtmek gerekirse kişinin adli sicil kaydı olmaması ve erteleme şartlarını sağlaması halinde cezanın ertelenmesi kararı birden fazla kez verilebilmektedir. 

Hapis Cezasının Ertelenmesi Kararı Aleyhine İstinaf, Temyiz veya İtiraz Mümkün müdür?

Mahkeme tarafından verilen hapis cezasının ertelenmesi kararına karşı kanun yoluna gidilebilmektedir. Öncelikle burada istinaf yoluna gidilir. İstinaf kanun yoluna gidilebilmesi için gerekçeli kararın taraflara tebliğ edilmesinden itibaren iki haftalık süresi vardır. İstinaf mahkemesi yani Bölge Adliye Mahkemesi yerel mahkemenin vermiş olduğu kararı hem maddi olay açısından hem de hukuki denetim açısından inceleyerek yeni bir karar verebilecektir. İstinaf mahkemesi kararının da aleyhe gelmesi ve temyize gidilebilmesi için koşulların var olması halinde Yargıtay’a temyiz başvurusunda bulunabilmektedir. Burada da kararın taraflara tebliğ edildiği tarihten itibaren temyize başvurmak için iki haftalık süre bulunmaktadır.