Yıllık İzin Ücreti Hesaplama, Yıllık İzin Süreleri, Yıllık İzin Kaç Gün?

Yıllık izin ücreti nedir, yıllık izin ücreti hesaplama, izin parası nasıl hesaplanır, kullanılmayan yıllık izin ücreti, işten çıkınca yıllık izin parası gibi sorularınıza detaylı yanıtlar verdiğimiz makalemizle sizlerleyiz.

Yıllık İzin Ücreti Nedir?

İşçinin yıllık ücretli izin hakkı ve bu doğrultuda ödenmesi gereken ücreti Anayasa tarafından güvence altına alınmış sosyal haklardandır. Bir yıl boyunca aynı işyerinde çalışan işçiye yıllık izin hakkı verilmesi ile işçinin işyerinden uzakta vakit geçirmesi ve dinlenmesi amaçlanmıştır. Bu izin süreci aynı zamanda ücretli olup, işçi izne çıkmadan önce işveren tarafından peşin olarak ödenmek zorundadır. Böylelikle işçinin maddi bir kayıp yaşamadan iş temposunun oluşturduğu rutin hayatın dışına çıkması ve bir yenilenme süreci yaşaması sağlanmış olacaktır.

İşçi iş sözleşmesi devam ederken kullanmadığı yıllık izin günlerinin karşılığında ücret talep edemez. Aynı şekilde işveren işçisine yıllık izin kullanmamasının karşılığında ücret ödeyemez. Çünkü işçiye tanınan bu sosyal hak ile amaçlanan izin sürelerine karşılık gelen ücretin ödenmesi değil, işçilerin iş yerinden uzakta dinlenmelerinin sağlanmasıdır.

Ayrıca işçiye tanınan bu sosyal hak İş Kanunu ve Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği ve diğer kanunlarda özel olarak düzenlenmiştir. Biz bu yazımızda işçinin bir iş karşılığı olmaksızın hak ettiği yıllık izin ve bu kapsamda ödenmesi gereken ücreti üzerinde duracağız.

Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanma Şartları Nelerdir?

İş Kanunu 53. maddesine göre işçinin yıllık izin ücretine hak kazanabilmesi için işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olması gerekir. Bu bir yıllık süre işçinin işe başlama tarihinden itibaren işlemeye başlar. İş sözleşmesinin belirli süreli olmasının yıllık izin ücretine hak kazanma açısından bir önemi bulunmamaktadır. İş sözleşmesi ister belirli süreli olsun ister belirsiz süreli olsun şartlar oluştuğunda işçi yıllık izin ücretini hak eder.

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde sözleşme ihbar süreleri geçtikten sonra sona ereceğinden söz konusu sürelerde bu bir yıllık süreye dâhildir.

Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Şu kadar ki, bir işverenin bu Kanun kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde bu Kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır. Örneğin bir işverenin iş kanun kapsamında yer almayan tarım işinde 4 ay çalıştıktan sonra yine aynı işverene ait ve iş kanunu kapsamında olan fabrikasında 8 ay çalıştıktan sonra yıllık izne hak kazanır. İşçinin aynı işverende çalıştığı süreler birleştirilir.

Farklı kamu kurum ve kuruluşlarında çalışılan süreler aynı işverende çalışılmış gibi hesaba alınır.

Yıllık izin ücretini hak edebilmenin bir diğer koşulu ise İş kanunu kapsamında yer alan işyerleri ve işçiler için geçerli olmasıdır. Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlar için yıllık izine ilişkin hükümler uygulanmaz.

Yıllık İzin Süreleri 2024

Yıllık izin süreleri ve bu kapsamda ödenmesi gereken ücreti hesaplanırken işçinin yıllık ücretli izne hak kazandığı tarihteki kıdemi esas alınır. İş Kanununda yıllık izin süreleri işçinin işyerindeki kıdemine göre şu şekilde belirlenmiştir.

Hizmet süresi bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlar	14 Gün
Hizmet süresi beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlar	20 Gün
Hizmet süresi onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlar	26 Gün

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden az olamaz.

Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır. Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.

Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. Yıllık izne ilişkin düzenlemeler kamu düzeni kapsamında olduğundan işçinin iş sözleşmesi ile bu hakkından vazgeçmesi yada kanunun belirlediği sürelerden daha az bir sürenin belirlenmesi mümkün değildir.

Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Fakat yıllık izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir.

İş kanunda bazı izin sürelerinin yıllık izinden mahsup edilemeyeceği öngörülmüştür.  İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez. Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Yıllık izin süresi bu günlere denk gelen işçiye ayrıca bu günler de tatil olarak verilir.

Yıllık İzin Kaç Gün?

Yıllık izne ilişkin 4857 sayılı İş Kanunu’nun “Yıllık Ücretli İzin Hakkı ve İzin Süreleri” başlıklı 53. Maddesinde düzenleme yapılmıştır. 

Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri

Madde 53 – İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.

Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.

Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz.

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,

b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,

c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,

Az olamaz. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/5 md.) Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.

Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.

Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.

İş Kanunu’nun yukarıda yer verdiğimiz ilgili maddesine göre iki husus yıllık izin sürelerinin belirlenmesinde esas alınmaktadır. Bunlardan ilki çalışanın o işyerinde çalıştığı süre diğeri ise çalışanın yaşıdır. Düzenlemenin yaş ayrımına ilişkin olan kısmında belirli bir yaşın altında olan kişiler ve yine belirli bir yaşın üzerinde olan kişiler için yıllık izin süresinin belirli bir sınırın altına inemeyeceği hususu belirtilmiştir. Kıdem ayrımında ise çalışanın aynı işyerindeki çalışma süresiyle orantılı olarak yıllık izin miktarı arttırılmıştır.

İşten Ayrılırken Yıllık İzin Parası

Çalışanın işten ayrılırken alacağı yıllık izin ücretine ilişkin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 59. Maddesinde düzenleme yapılmıştır. 

Sözleşmenin sona ermesinde izin ücreti

Madde 59 – İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.

İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde 17 nci maddede belirtilen bildirim süresiyle, 27 nci madde gereğince işçiye verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri yıllık ücretli izin süreleri ile iç içe giremez.

İşçinin haklı ya da haksız nedene dayanıp dayanmaması fark etmeksizin iş akdini feshetmesi halinde kullanamadığı yıllık izinlerinden doğan ücretin ödenmesi gerekmektedir. Burada ödenecek olan ücret iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki ücret üzerinden hesaplanmaktadır. Örnek vermek gerekirse işe 2018 yılında başlamış olan bir kişinin iş sözleşmesini 2023 tarihinde feshetmesi halinde yıllık izinlerini 2023 tarihinde işten ayrıldığı zamanki ücret üzerinden hesaplanarak alacaktır. 

5 Yıl Dolunca Yıllık İzin Kaç Gün

Yıllık izni ilişkin düzenleme yukarıda da belirttiğimiz üzere İş Kanunu 53. Maddesinde düzenlenmiştir. Maddeyi incelediğimizde kıdemi 1 yıl ile 5 yıl arasında ( 5 yıl dahil) çalışanların 14 gün, 6 yıl- 14 yıl ( 14 yıl dahil) çalışanların 20 gün ve kıdemi 15 yıl ve üstü olanların 26 günden az yıllık izin kullanamayacağı belirtilmiştir. Bu durumda 5 yılın üzerinde kıdemi olan kişilerin 20 günden az yıllık izin hakkını kullanamayacağını söyleyebiliriz. İş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile bu süreler arttırılabilir ancak azaltılamaz. Kıdem kuralının istisnası 18 yaşından küçük ya da 50 yaş ve üstünde olanlar için kanunda belirtilmiştir. Bu yaşta olan çalışanların yıllık izinleri 20 günün altından olamamaktadır. Ancak zaten 5 yılın üzerinde bir süredir aynı işyerinde çalışan kişinin yıllık izin hakkının 20 olması nedeniyle bu istisnanın yarattığı bir fark olmamaktadır.

50 Yaş Üstü Yıllık İzin Hesaplama

Yukarıda da belirttiğimiz üzere 18 yaşın altında olanların ve 50 yaş ve üstünde olanların yıllık izin hakkı en az 20 gündür. Ancak İş Kanunu’nun 53. Maddesinde de belirtildiği üzere kıdeme göre belirlenen yıllık izin gün sayısında çalışanın aynı yerde 15 yıl ve üzeri süredir çalışması durumunda 26 günden az yıllık izin süresi verilmemektedir. Bu sebeple 50 yaş ve üzeri olan kişi aynı zamanda 15 yıl ve üzeri süredir aynı iş yerinde çalışıyor ise bu durumda en az 26 günlük yıllık izin hakkı olacaktır.

Yıllık İzin Ücreti Davası

İşveren, yıllık iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır.

İş Kanunu 34. maddesine göre – Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. hükmü yer almaktadır. Yıllık izin ücreti işçinin izine başlamasından önce ödeneceğinden kanun maddesinde belirtilen 20 günlük süre işçinin izne çıkma tarihinden itibaren başlayacaktır. Yıllık izin ücreti ödenmediğinden iş görme borcunu yerine getirmeyen işçilerin, iş sözleşmeleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.

İş Kanunu 24/II-e maddesine göre İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse işçi haklı nedenlere dayanarak iş sözleşmesini derhal fesh edebilir. Dolayısıyla yıllık izin ücreti ödenmeyen işçi haklı nedenlerle iş sözleşmesini fesh edip, bunun hukuki sonuçlarından faydalanır. Bu konuda işveren yıllık izin ücretinin bir kısmını ödemiş olması ya da hiç ödememesi bu hakkın kullanmasına engel değildir.

Ayrıca yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.

Yıllık İzin Ücretinde Faiz

İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır. Eğer yıllık izin ücreti işçi izne başlamadan önce ödenmemişse yapılmayan ödeme için gecikme faizi uygulanır. İş kanunu 34. maddesinde ‘Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.’  hükmü yer almaktadır. Dolaysıyla işçinin hak ettiği yıllık izin ücretinin ödenmemesi halinde mevduata uygulanan en yüksek faiz oranları uygulanarak hesaplanır.

Kıdem Tazminatı Hesaplama 2024 Tazminat Hesaplama Nasıl Yapılır? 

Yıllık İzin Ücretinde Zamanaşımı

Yıllık izin ücreti almaya hak kazanan işçi bu hakkını belirli bir süre içerisinde talep etmesi gerekmektedir. Talep edilmediği takdirde zamanaşımına uğrayarak bu hakkını kaybedecektir.  İş kanunun göre yıllık izin ücretine ilişkin zamanaşımı diğer ücret alacaklarından farklı olarak iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar. Böylelikle iş kanunu yıllık izin ücreti alacağı için zamanaşımı süresinin hangi tarihten itibaren başlayacağını belirtmiştir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi yıllık izin ücreti dönemsel alacak niteliğinde olmadığından bu alacağın on yılda zamanaşımına uğradığını belirtmektedir. Bu nedenlerle yıllık izin ücret alacağı 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 146. maddesindeki 10 yıllık zamanaşımı süresine tabii olduğuna karar vermiştir. Dolayısıyla yıllık izin ücreti alacağı ödenmeyen ya da eksik ödenen işçi iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren belirtilen süreler içerisinde talep etmesi veya dava yoluna başvurması gerekmektedir.

Yıllık İzin Ücreti Alacak Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Yıllık izin ücreti bir işçilik alacağı olduğundan bu konuda yaşanan uyuşmazlıklarda görevli mahkeme İş Mahkemeleridir. Yıllık izin almaya hak kazanan işçinin yıllık izin ücreti işveren tarafından ödenmemesi veya kısmi ödenmesi halinde dava şartı olan arabuluculuk faaliyeti sonrası iş mahkemelerinde dava açmak gerekmektedir. Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır.

İşçinin yıllık izin ücreti alacağına ilişkin iş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme ise davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.

Yıllık İzin Hakkında Sıkça Sorulan Sorular